Milas halısı, Muğla ya bağlı olan  Milas yöresine ait özellikler taşıyan bir el dokuma halı türüdür. Milas halılarında genel renk çoğunlukla kahverengi ve kahverenginin tonlarıdır. Milas halılarının tarihi çok eskilere dayanmaktadır. Bu yüzden Milas halıları tarihi eser niteliği de taşımaktadır. Milas halılarının çok sayıda farklı çeşitlerde ve desenlerde halıları da vardır.

Milas Halısı Nedir?

Milas halısı, el dokuma halılardan en çok tercih edilen halılardan biridir. Milas halısının rengi, tarihi ve günümüze kadar geçirdiği süreç gereği sık tercih edilen el dokuma halı çeşitlerindendir. Milas halılarının bilinen en eski örnekleri, Orta Asya’dan Anadolu ya gelmiştir. Milas halıları, ortaya çıktığı dönemden bu yana Türk el dokumacılığı olarak günümüze kadar hala varlığını sürdürmektedir.

Milas Halısının Tarihi

Milas halısının ortaya çıkış tarihi M.Ö. 5. yüzyıla dayanmaktadır. Orta Asya’dan Anadolu ya Türkmen topluluklarının, tarihin ilk dönemlerinden bu yana el işçiliği olan halı ve kilim dokumasını bilen, kültürel bir zenginliğe sahiptir. Milas halısının bulunduğu yöre olan Milas Anadolu’nun tanınan halı merkezleri arasın da bilinmeye 16. yüzyıldan itibaren başlamıştır. Milas halıları bu sayede Anadolu da ün kazanmıştır.

Milas halılarının tarihi ve kullanıldıkça değerinin artması nedeniyle antika değeri kazanmıştır. Milas halısı bu özelliği ile yurt dışında da popüler olmuştur. Milas halıları 18. ve 19. yüzyıllarda daha çok seccade boyutu gibi ufak boyutlarda dokunuyordu. Milas halılarının bu boyutlarda dokunması nedeniyle “seccade” olarak adlandırılan bu halılar da namaz kılınıyordu. Milas halıları motifleri, renkleri ve biçimleri ile seccade özelliğini taşımaktaydı.

Milas seccadelerinin en belirgin özellikleri, su şeritlerinde kullanılan renk olan, parlak sarı renktir. Milas halıların dokunduğu yün iplikler ise, koyun yünlerinin eğrilmesiyle elde edilir. Milas halılarının yün iplikleri dolaklar halinde kök boya ve doğal boyalarla renklendirilerek kullanılır. Milas halılarının özellikleri ve yurt dışında da ün kazanmasıyla birlikte ilk dokunduğu zamanlar ailenin ihtiyacı ve genç kızların çeyizleri için kullanılırken Milas halıları zamanla bir ihraç ürünü haline gelerek satılmaya başlanmıştır. Milas halılarının yaygın dokunması ilk kez 1896 yılında başlamıştır. Milas halılarının aygın olarak satılmaya başladı günden beri sürekli devam etmiştir. Milas halılarının satılması her dönem artarak devam etmiştir. Böylece Milas halıları günümüzde hala ün ve önemini kaybetmemiştir.

Milas Halısının Özellikleri

Milas halıları; Bozalan, Ada Milas, Gemici Suyu ya da Gem Suyu, Çıngıllı Cafer, Göllü, Ladik, Kabuksuz, Karacahisar Göbeklisi gibi farklı desen ve yer adlarıyla bilinirler. Bunlar arasında en tanınmış ve bilinen desen ada Milas desenidir. Milas halılarında, halıya ismini veren desenlerin yanı sıra halılara işlenen yöreye ve yere özgü pek çok motif ve renk vardır. Bu desen ve motiflerden bazıları ala boncuk, köpek izi, tavuk ayağı, eli belinde, karanfil, bakla çiçeği, patlıcan, tütün yaprağı, gemici suyu, çıngıllı cafer, yengeç, yılan, hayat ağacı, testere, anahtar, göl, kandil gibi adlarla bilinmektedirler.

Ada Milas Halısı

Milas halısının bu deseni ismini ilk çağ dönemlerinden almıştır. Bu yörede yaşamış olan Karyauygarlığının kraliçesi ismi olan “Ada” dan almaktadır. Ada milası deseni, halıların büyüklüğüne göre dokunan tekli ya da ikili olarak bordürlerde kullanılmaktadır. Bu desende kullanılan desenlerde Ada Milası’nın çiçekleri karanfile benzediği için bu Milas halısına ”karanfilli” Milas halısı da denilmektedir. Ada Milası deseni bordüründe kullanılan halıların orta bölgelerinde en çok görülen desen baklaçiçeği, tavukayağı, cıngıllı Cafer, başaklı, cennet süpürgesi ile birlikte ve turunçlu göl motifleri kullanılmaktadır.

Demirciler Desenli Milas Halısı

Demirciler desenli Milas halısı pek çok motifin bir araya gelmesi ile ortaya çıkmaktadır. Diğer Milas halısı motiflerin de olduğu gibi bordürlerde kullanılan bu motif ayrıca, El-turunç ve Anahtarlı Su olarak da adlandırılmaktadır.

Karaca Hisar Milas Seccadesi

Karaca Hisar Milas Seccadesinde kullanılan desenler göbekli ve köşe motifli halılardır. Bu desenleri nedeniyle bu Milas halısı Karacahisar göbeklisi olarak da bilinmektedir. Karaca Hisar Milas Seccadesinin zemininin beyaz olmasından dolayı Karacahisar beyazı olarak da bilinmektedir. Karaca Hisar Milas Seccadesinde bitkisel kaynaklı motifler kullanılır. Bu Milas halısının ortasında bir göbek motifi, köşelerin de ise göbek motifine benzeyen köşe motifleri vardır.